Interview met Kerstin Polte | Film "Blindgänger": "Bommen houden nooit op met vallen"

In ‘Blindgänger’ sluimert een bom in de grond in het Hamburgse Schanzenviertel. Het gebied moet worden ontruimd zodat het onschadelijk kan worden gemaakt. Wat zijn jouw raakvlakken met dit onderwerp?

Mijn vader werd geboren in 1944, toen hij uit Silezië vluchtte. Hij heeft zijn vader nooit ontmoet, omdat hij nooit uit de oorlog terugkeerde. Ook al sprak mijn familie nooit over de oorlog, de vlucht en alles wat mijn grootmoeder alleen met vijf kleine kinderen meemaakte, er zijn opvallend veel vergelijkbare patronen die zijn doorgegeven aan mijn generatie (die van de oorlogskleinkinderen) en die ik deel met mijn neven en nichten - zonder dat we samen zijn opgegroeid. Vervolgens begon ik familieopstellingen, therapie, onderzoek en interviews te gebruiken om de oorzaak van transgenerationele trauma's te achterhalen, zodat ik ze kon verwerken en helen. Veel mensen schrikken als ze sirenes horen, ook al zijn ze nooit in een oorlog geweest. Toen ik hoorde dat een bejaardentehuis ontruimd moest worden vanwege een bom uit de Tweede Wereldoorlog, spitste ik mijn oren en dacht: wat absurd, misschien zijn deze mensen zelf al eens met die bom geconfronteerd.

In “Blindgänger” verwerkt u nu al uw indrukken en kennis.

Ik wilde een film maken waarin een grote bom veel kleine bommen in de mensen zelf tot ontploffing brengt. Ze zorgen ervoor dat mensen die elkaar anders nooit zouden ontmoeten, elkaar ontmoeten en een moment met elkaar doorbrengen. Het gaat over hoop in een noodsituatie en over wat ons verbindt over generaties, afkomsten en levens heen. Wij doen altijd alsof de oorlog heel ver weg is. Maar de oorlog heeft nog steeds gevolgen. Sociaal, maar ook persoonlijk. En de bommen blijven maar vallen...

Hoe ben je omgegaan met het onderwerp bommen?

Ik heb de volledige omvang en perversie van de oorlog besproken. Stel je eens voor: er zijn mensen die alleen maar nadenken over hoe ze andere mensen zo efficiënt mogelijk kunnen doden! Deze bommen waren al voorzien van allerlei dodelijke vallen, zoals expansiesloten en langdurige lonten. Langdurige lonten zijn extreem dodelijk omdat ze pas later ontbranden. Pas als iedereen zich veilig voelt en weer uit de bunker komt, ontploffen ze. Alleen al het feit dat er in Duitsland nog steeds 250.000 onontplofte bommen liggen die niet onschadelijk zijn gemaakt, is angstaanjagend. Ik heb met verschillende mensen van de Explosieven Opruimingsdienst (KRD) gesproken, die ons fantastisch hebben ondersteund. Het was ontzettend interessant om op psychologisch vlak met de mensen van de KRD te praten: wat drijft mensen als ze 250 keer per jaar op pad gaan en bijna elke dag hun leven riskeren voor ons allemaal? Zo neemt het hoofd van de Hamburgse bommenopruimingsdienst elke ochtend afscheid van zijn vrouw alsof het de laatste keer is. Dit zijn werkelijk indrukwekkende mensen.

Hoe realistisch is het onschadelijk maken van de bommen in de film?

De details kloppen. De acteurs volgden een workshop over het onschadelijk maken van bommen. Tijdens de scènes met de bom was het team van bommenopruimers altijd aanwezig. We hadden de originele pakken en uitrusting (inclusief een originele, uitgeholde bom) op de set. De KRD ondersteunde ook Anne Ratte-Polle (in de rol van Lane) in de hoofdscène, het onschadelijk maken van de bommen. Ook kregen we de echte, gepantserde (ontmantelings)container te zien, waarin de bommenruimers verblijven tijdens een explosie, voor het geval de bom daadwerkelijk ontploft. Niets is verzonnen of een idee. Alleen het laatste moment, waarin Lane in zijn eentje probeert de bom onschadelijk te maken, is te danken aan de spanningsdramaturgie. Normaal gesproken zouden er minimaal twee mensen bij de bom aanwezig zijn.

Hoe vond u het om een ​​iets ander, meer divers bommenopruimings- en evacuatieteam aan de bommenopruimingsdienst te presenteren? In Duitsland bestaat zo'n team alleen maar uit mannen!

Na de teampremière vroeg ik Michael Hain, hoofd van de Hamburgse bommenopruimingsdienst, wat hij van de film vond. Hij had tranen in zijn ogen en was erg ontroerd. Hij voelde zich sterk verbonden met Otto (Bernhard Schütz), het hoofd van de KRD in de film, omdat hem iets soortgelijks overkwam. De KRD Hamburg vond de film erg leuk; Ze proberen al lange tijd vrouwen te stimuleren om voor dit beroep te kiezen. Persoonlijk denk ik dat het goed is om rolmodellen te creëren en mogelijkheden te laten zien. In feministische zin: je kunt niet worden wat je niet kunt zien.

Het karakter van Otto is bijzonder. In eerste instantie lijkt hij te passen in het stereotype van de oude blanke man, maar daarna laat hij een heel andere kant van zichzelf zien.

Verschillende mensen hebben mij verteld dat de mannelijke personages in "Blindgänger" bijzonder teder zijn en dat je zoiets zelden in de Duitse cinema ziet. Ik denk dat we dringend behoefte hebben aan diverse mannelijke personages die andere emoties dan woede kunnen uiten. De laatste jaren hebben we terecht veel aandacht besteed aan de stereotiepe en onderbelichte vrouwelijke personages, maar we zijn vergeten dat ook mannen lijden onder het patriarchaat. Ik vind het geweldig om aanhankelijke mannen op het scherm te zien.

Otto leert zijn drag-zelf kennen, Lane houdt van vrouwen, er is ook een transgender persoon, twee zwarte vrouwen en een vluchteling. Het had gemakkelijk kunnen aanvoelen als een checklist, maar dat is niet zo. Je merkt dat je de maatschappij in al haar diversiteit in beeld wilt brengen.

Dat was ook het idee. We keken naar de personages en vroegen ons af wat het betekent als ik een persoon uit een gemarginaliseerde groep cast en welke dimensies deze achtergrond vertegenwoordigt. We wilden ze niet normaliseren of problematiseren, maar juist complexe en gelaagde personages ontwikkelen. Tijdens de repetities en de vele gesprekken probeerden we de verschillende karakters zo diep mogelijk uit te werken, tot en met de kleinste bijfiguren: bijvoorbeeld de twee politieagenten, die maar twee kleine scènes hebben. Of met Kübra Sekin, die een dokter speelt die in een rolstoel zit. Met Thelma Buabeng (hoofd van de brandweer van Hamburg) en Haley (arbeidspsycholoog) gingen we in een keukengesprek in op hun afkomst en beperkten we de racistische vraag "Waar kom je eigenlijk vandaan?" tot in het absurde. Het antwoord is dan “Schanze” en “Poppenbüttel”. Wij dachten altijd: waar zit het cliché en wat zouden we liever zien? Waar is het verrassende momentum? Diversiteit komt aan bod, speelt een rol, maar is niet het centrale element of thema.

Over het algemeen speel je met verwachtingen, die je wel of niet waarmaakt…

Als we dachten: we zien Otto liever een konijn aaien dan een tikkende tijdbom, dan hebben we dat gedaan. Ik hou van Otto's karakter en de manier waarop Bernhard (Schütz) hem vertolkt. Ook al heb ik op het eerste gezicht weinig met hem gemeen, toch voel ik ontzettend veel empathie voor hem. Ik heb geen 50-jarige lesbische vrouw nodig om mezelf in een film te verdiepen, omdat het altijd om empathie gaat en dat kunnen we voor alle mensen en levende wezens voelen.

»Blindgänger«: Duitsland 2024. Geregisseerd en geschreven door Kerstin Polte. Met: Anne Ratte-Polle, Haley Louise Jones, Bernhard Schütz. 95 minuten, start: 29 mei.